Kasaba'nın Tarihine Yolculuk

Karaman'ın Kazımkarabekir ilçesi vatandaşın dilinde Kasaba. 18. yüzyıla kadar önemli bir güzergâh üzerinde bulunan Gaferyad, siyasi, askeri, ekonomi, ilmi ve ticari merkez olmuş.

Seyyahların ve kervanların seyir yolu durağı olmuştur. 1855 yılında bucak durumunda bulunan Gaferyad‟ta medrese ve kadılık makamının bulundu-ğu bilinmekte, dönemin başbakanı Adnan Menderes’e verilen üzerinde 1260 yılı bulunan ilçe merkezi olduğunu belirleyen “Kaza-yı Gaferiyad” yazılı mühür bulunmaktadır (T.C. Kazımkarabekir Kaymakamlığı, Tarihi, 2015).

1878 yılında Konya ilinin 25 ilçesinden biri olan 18 köyü olan “kasaba” adı ile anılan bir ilçe iken daha sonra bucak durumuna düşmüştür. 1878 yılı Konya ili Yıllığı’nda ise bucak merkezi olarak, 1296 sayılı Devlet Salnamesi‟nde (Salname-i Devlet-i Aliyye-i Osmaniye, 1296), Karaman’a bağlı tek na-hiye olarak “Gaferiyat Nahiyesi” gösterilmektedir. İlçenin adının 16. yüzyılda Konya Sancağına bağlı bir nahiye olduğu ve “Kaş Maa Gaferyad” adıyla anıldığı bilinmektedir (Baykara T., 1988).

1648 yılında Evliya Çelebi’nin ziyarette, “Kafirabad” veya “Kale-i Kafirabad” olarak adının telaffuz edildiği bilinmektedir. Bir kaza olarak, 17. yüzyılda “Gefaryad” adı olarak anıldığı ve 19. yüzyılda adı “Gafiryad nam-ı diğer Mahmutlar” olarak geçmektedir. Anadolu beylikleri döneminde bir Türkmen beyinin adından dolayı “Kasaba-i Mahmudlar” denilmiş ve 19. Yüzyılının sonlarında “Gafr-i yad” ve “Kasaba” olarak adı söylenegelmiştir.
Yağlıkcızade Ahmet Rıfat tarafından hazırlanan “Lugat-ı Tarihiye ve Coğrafya”isimli lugatın 5.cildi G bölümünde, kasabanın adı “Gaffar Abad” olarak geçmektedir. Gaffarabad veya Gafirabad, Arapça-Farsça kökenli tamlama olup kelime anlamı “Günahları örten bağışlayan, Allah’ın nimetlendirdiği, şenlendirdiği, imar ettiği yer olarak” tanımlanabilir.

Halk arasında söylenirken, Kafirriyat, Kafirabad, Gaffarabad, Gafirabad, Gaferiyad, Gaferyat, Gaferyad olarak adı zamanla değişmiş ve söylenegelmiştir. Karamanoğulları beylikleri döneminde ilçenin topraklarının Karamanoğlu İbrahim Bey imaretinin vakfının olduğu belirtilmektedir. Karamanoğlu döneminde önemli bir Türk İslam kasabası olan Gaferiyad’ta 2 ayrı kadın erkek bölümü olan bir adet hamam, 3 adet medrese, 6 adet okul ve bir adet bedesten ve çevresinde dükkanların olduğu bilinmektedir (T.C. Kazımkarabekir Kay-makamlığı, Tarihi, 2015).

1951 yılında “Kasaba Belediyesi” olarak resmi kayıtlara geçmiştir. Halkın çoğunun resmi nüfus kayıtlarında(kimliklerinde) doğum yeri olarak “Gaferi-yat” ve sonrası tarih doğumlularda doğum yeri “Kasaba” olarak geçmektedir/yazılıdır. I. Dünya Savaşı Kurtuluş Savaşı mücadelemizde, “Şark komu-tanı” Korgeneral (Ferik), “Doğunun Fatihi ve Yetimler Babası” unvanlarıyla anılan Kazım Karabekir Paşa, aslen kasabalıdır. Babası Mehmet Emin Paşa asker olup kasabanın sevilen, bilenen ailelerindendir.